یسرائیل کاتس، وزیر خارجه اسرائیل، در تاریخ بیست و چهارم ژوئیه گذشته از طریقه صفحه «اسرائیل به لهجه عراقی» پیامی به عراقی ها داد. این صفحه وابسته وزارت خارجه اسرائیل است و هدف از راه اندازی آن هم ارتباط برقرار کردن با عراقی ها است.
این پیام کاتس به مناسبت گذشت یک سال از راه اندازی این صفحه صادر شد. اما تنها این پیام نبود؛ وزارت خارجه اسرائیل اطلاعات دیگری را هم منتشر کرد که براساس آن دو روزنامه نگار عراقی در قالب تیمی از روزنامه نگاران عرب به اسرائیل سفر کردند. هرچند که درباره هویت این روزنامه نگاران چیزی منتشر نشده است.
اخیرا موضوع عادی سازی ورابط با اسرائیل بحث و جدل هایی را در عراق به وجود آورده است و اینکه شخصیت هایی که برای سفر به اسرائیل دعوت شده اند چه کسانی بوده اند. این درحالی است که گروه های سیاسی بزرگ و مهمی هم مخالف عادی سازی روابط با اسرائیل هستند.
در تاریخ ۱۱ ژوئیه سال جاری میلادی حنین قدو، عضو پارلمان عراق، از اقدامات گروهی از نمایندگان پارلمان خبر داد که خواستار عوض شدن سفیر عراق در واشنگتن شده اند. البته پس از آنکه سخنان او درباره عادی سازی روابط با اسرائیل ثابت شود.
سخنان حنین قدو پس از آن مطرح شد که در تاریخ ۶ ژوئیه یک فایل ویدیویی مربوط به فرید یاسین، سفیر عراق در ایالات متحده امریکا، منتشر شد. وی در این فایل ویدیویی در یک میزگرد که در ویرجینیا برگزار شده بود درباره رابطه با اسرائیل و یهودیان عراقی سخن گفته بود. فرید یاسین همچنین گفته بود: دلایلی منطقی وجود دارد که برقراری رابطه بین عراق و اسرائیل را توجیه می کند. از جمله این دلایل می توان به وجود یک اقلیت عراقی مهم در اسرائیل اشاره کرد که همچنان سنت های خود – به ویژه در مراسم های مربوط به عروسی و مناسبت دیگر – را حفظ کرده اند.
سفیر عراق در امریکا در عین حال به این موضوع هم اشاره کرد که دلایل منطقی به تنهایی برای برقراری رابطه با اسرائیل کافی نیست؛ چرا که دلایل روانی و حقوقی قوی تری وجود دارد که چنین اجازه ای نمی دهد.
سخنان فرید یاسین سروصداهای زیادی را در عراق به وجود آورد و معترضان اینگونه سخن را «دعوتی» برای عادی سازی روابط با اسرائیل توصیف کردند؛ کشوری که طبق سخنان و گفته های رسمی مسئولان دولتی عراق «دشمن» به حساب می آید. این درحالی است که اسرائیل در ابتدای سال جاری میلادی عراق را از فهرست «دشمنان» خارج کرد.
به دنبال فشارهایی که به وزارت خارجه عراق وارد شد، این وزارتخانه مجبور شد تا یک بیانیه رسانه ای مبهم را صادر کند که در آن هیچ موضع گیری در قبال فرید یاسین صورت نگرفته بود. اما در عین حال در این بیانیه بر اشغالگر بودن اسرائیل و عدم برقراری رابطه با آن تاکید شده بود.
این بیانیه نه از سفیر عراق در امریکا دفاع کرده بود و نه علیه او موضعی گرفته بود. هرچند که در آن آمده بود: «رسانه ها اظهارات غیرمسئولانه ای به نقل از سفیر عراق در واشنگتن منتشر کردند.» اما مشخص نبود که آیا سخنان فرید یاسین غیرمسئولانه بوده است یا شیوه پرداختن به آن در رسانه ها.
احمد الصحاف، سخنگوی وزارت خارجه عراق، در پاسخ به سوالی که از سوی المانیتور مطرح شده بود اعلام کرد که توضیح اضافه ای ندارد و به بیانیه رسمی که از سوی وزارت خارجه عراق صادر شده بستنده می کند.
سخنان سفیر عراق در امریکا واکنش های بسیاری در سطوح مردمی، سیاسی و پارلمانی درپی داشت. حسین الکعبی، معاون رئیس پالمان، خواستار احضار سفیر شده و گفت: چنین اظهاراتی بخشی از فرهنگ و اندیشه های ما نخواهد بود. حتی جزو سیاست های حکومت عراق هم به حساب نمی آید.
از سوی دیگر رونین زایدل، مورخ اسرائیلی که کارشناس تاریخ عراق در انستیتو «دایان» در دانشگاه تل آویو است، در گفتگویی با المانیتور گفت: این سخنان نظر شخصی سفیر عراق در امریکا بوده و من آن را سخنان مثبتی ارزیابی می کنم. اما چنین سخنانی در راستای موضع عراق و سیاست رسمی آن نیست.
رونین زایدل درباره امکان اینکه یهودیان عراقی در اسرائیل بتوانند در تحقق رابطه بین بغداد و تل آویو نقشی ایفا کنند، گفت: برخی از آنها این نقش را ایفا می کنند. اما این کافی نیست. همچنانکه آنچه که سفیر عراق در امریکا گفته نظر شخصی اش بوده و برای موفقیت آمیز بودن عادی سازی روابط کافی نیست. آنچه که او گفته نظری است که بین روشنفکران آزاده مختلف در عراق متداول است.
ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی نیز در تاریخ ۹ ژوئیه خواستار مقابله با تلاش هایی شد که برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی صورت می گیرد. این ائتلاف پارلمانی همچنین خواستار فراخوانده شدن سفیر عراق در واشنگتن و بازخواست از او درباره سخنانی که مطرح کرده است شد. ائتلاف دولت قانون همچنین از وزارت خارجه عراق خواست تا این سفیر را تغییر دهد.
اما در سطح مردمی واکنش ها خشمگینانه نبود و مردم با واکنش گروه های سیاسی همراهی نکردند. قطعا این بدان معنا نیست که افکار عمومی عراق طرفدار عادی سازی روابط با اسرائیل است؛ بلکه آنچه که رخ داد با مجموعه ای از حوادث دیگر همراه بود که از سوی شبکه های اجتماعی عراق پوشش داده شد بود و از همین رو کمتر به این موضوع توجه شد.
در ژانویه ۲۰۱۹ اطلاعاتی در رسانه های بین المللی و داخلی عراق منتشر شد؛ مبنی بر اینکه هیات هایی عراقی از اسرائیل دیدار داشته اند. در آن زمان یک شخصیت رسانه ای اسرائیلی به نام «آیدی کوهن» لیست هایی از این سفرها منتشر کرد. اما این دیدارها اگر صحت هم داشته باشد، اولین دیدارهایی نبوده که شخصیت هایی عراقی از اسرائیل داشته اند؛ «مثال آلوسی»، رهبر حزب امت عراق و نماینده سابق پارلمان، آشکارا از سفرهایی که به اسرائیل داشته سخن می گوید.
سرمد الطائی، نویسنده عراقی، هم به نوبه خود به المانیتور می گوید: سفیر عراق در واشنگتن عقلانی عمل کرده است؛ وقتی که از او درباره رابطه با اسرائیل سوال کرده اند، برخی فوایدی که این رابطه می تواند داشته باشد را اعلام کرده است؛ مواردی مثل یهودیان عراقی و اهمیتی که دارند و نیز پیشرفت های فناوری که اسرائیل داشته است و عراق می تواند از آن استفاده کند.
وی می افزاید: مهم این است که ما یک دیپلماسی غیر انفعالی داشته باشیم و چهره جدیدی از عراق ارائه کنیم و در عین حال منافع کشور و خواست و اراده مردم عراق را در نظر بگیریم.
رحمن الجبوری، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات منطقه ای دانشگاه امریکایی سلیمانیه، نیز نظر مشابهی دارد و می گوید: کسانی هستند که می خواهند به هر طریقی که شده به دیپلمات های واقع گرای عراقی توهین کنند.
رحمن الجبوری افزود: سفیر عراق در واشنگتن خواستار عادی سازی روابط با اسرائیل نشده و مروج آن هم نبوده است. او تنها از وجود عواملی سخن گفته که در صورت تمایل عراق به این امر کمک می کند.
در سطح رسمی عراق اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد و در موضع گیری های رسمی خود اصطلاح «کشور» را برای آن به کار نمی برد بلکه از اصطلاح هایی مثل رژیم اسرائیل، رژیم صهیونیستی و یا رژیم اشغالگر استفاده می کند. حکومت عراق اگر هم تمایلی به ایجاد رابطه ای مثبت با اسرائیل داشته باشد، درحال حاضر افکار عمومی مخالف چنین چیزی است.
ابراهیم الصمیدعی، فعال سیاسی عراقی، در گفتگویی با المانیتور گفت: آنچه که رخ داده خشمی سیاسی علیه سفیر عراق در واشنگتن و اقدامی در جهت ساقط کردن حکومت عراق است. همه ما می دانیم که حدود پیوندهای ما با اسرائیل شهروندان یهودی عراقی است که در آنجا زندگی می کنند و از تابعیت عراقی خود محروم شده اند.
جاکی خوجی، پژوهشگر اسرائیلی در امور عربی، مقاله ای در روزنامه معاریو اسرائیل منتشر کرد که در آن آمده است: سخنان سفیر عراق در واشنگتن می توانیم تستی برای رابطه بین اسرائیل و عراق به حساب آوریم. اما روابط رسمی بین دوطرف همچنان دور از دسترس است؛ هرچند که زمنیه این رابطه وجود دارد و می توان در آینده این رابطه را بر مبنای همین زمینه پی ریزی کرد.
اگر فرید یاسین سفیر عراق در واشنگتن تمایلی هم به رابطه ای دوستانه بین بغداد و تل آویو داشته باشد، اما او نیز مانند دیگران توان بیان چنین چیزی را ندارد؛ اسرائیل برای تعدادی از احزاب سیاسی حاکم در عراق «دشمن» به حساب می آید.
نظر شما